Sabunlaşma Reaksiyonu
Yukarıda gösterilen reaksiyon yağın ve kostiğin sabunlaşma anını gösteriyor. Reaksiyonda da görüldüğü gibi yağ NaOH/KOH(Kostik/Potas Kostik) bir araya gelip reaksiyon sonunda sabunu ve gliserini oluşturuyor. Yağların sabunlaşması için her halükârda kullanılması gereken malzeme bir alkalidir, bunlarda NaOH(Kostik) ya da KOH(Potas Kostik).
Sabunlaşma anının kimyasal reaksiyonunun nasıl meydana geldiğini gösteren kareler.
Kostiksiz Sabun Yapımı İddiası!
Peki bu bahsedilen kostiksiz sabunlar nedir? Meşe külü ile yapılan kostiksiz/alkalisiz olduğu iddia edilen sabunlar gerçekten alkali olmadan oluşabilir mi? Sıcak proses ya da başka tekniklerle sabun üreten bir kısım sabuncunun kostiksiz sabun yapıyorum demesi ne kadar doğru?
Önce meşe külünden bahsedelim meşe külü %100 yanmış ve herhangi bir karışım içermemesi gereken saf kül olmalıdır. Bu da bize ihtiyacımız olan alkaliyi yani KOH(Potas Kostiği) sağlar.
Buradan görüleceği gibi KOH(potas kostik) sabunda yer alacak. Yani meşe külünden yaptım, kostiksiz sabun üretiyorum iddiası pek doğru değil. Hatta aldatıcı bir harekettir.
Ayrıca bu yöntemle sabun yapılabilmesi için gelişmiş laboratuvar testlerine ihtiyaç vardır. Çünkü külün ne kadar alkali içerdiğinin saptanması ve ona göre yağ kullanılması gerekmektedir. Uzmanlık ve ciddi yatırımlar gerektiren bu teknik maalesef çok doğru olmayacak şekilde evde kostiksiz sabun yapımı, evde kostiksiz sabun yapım tarifi, evde kostiksiz doğal sabun yapım tarifi vb. iddialarla sabun yapmak isteyen birçok insan için çok doğru olmayacak ve sakıncalar doğuracak şekilde bilgilendirme ve tarifler veriliyor. Mesela bazı ev ortamlarında yapılan testler örneğin meşe külü çözeltisine yumurta konularak, yumurtanın bulunduğu seviyeye göre karar verilmeye çalışılır ki bu çözeltinin ne kadar alkali içerdiğine dair net bir bilgi veremez. Dolayısıyla bir miktar az veyahut çok alkali kullanılmış olabilir. Bu da doğal olarak çok tehlikeli sonuçlar doğurabilir.
Bu yüzden laboratuvar ortamında üretilmiş alkali yani NaOH(kostik) veya KOH(potas kostik), bize net gramajlar verir. Yani ne fazla ne az tam istediğimiz miktarda alkali kullanmış oluruz.
Ölçüleri net bilinen bir kostik kullanmak mı? Yoksa göz kararı ölçülere dayanan içinde yabancı madde olup olmadığı bilinemeyen meşe külünü kullanmak mı? Biz sabunlarımızdaki bütün değişkenleri mümkün mertebe kontrol altında tutmak istiyoruz. Bunun için her şeyini hesaplayabileceğimiz saflıkta ürünleri kullanmayı tercih ediyoruz. Örneğin bunun için çeşme suyu ya da herhangi bir yerden alınmış su( kaplıca suyu, deniz suyu ) değil saf su( destile su) kullanıyoruz. Bunun gibi içerdiği alkali miktarını net ayarlayamayacağımız meşe külü(sadece sıcak proses kullanan üreticiler için uygundur) yerine kostik kullanıyoruz. Ayrıca sıcak proses tercih ettiğimiz bir yöntem değil. Biz soğuk proses ile sabun üretmeyi daha ideal görüyoruz.
Peki Kostikle Yapılan Sabunda Kostik Var Mıdır?
Yukarıdaki reaksiyonda da görüldüğü gibi ilk başta var olan NaOH/KOH(kostik/potas kostik) reaksiyon sonunda sıfırlanmıştır. Kullandığımız formülasyonlarımızda özellikle bir miktar yağ fazlalığı bırakırıyoruz ki kontrol altında tutamadığımız yağın asitliliği (mümkün mertebe asiditesi düşük olan, yemeklik ideal kıvamda yağ kullanıyoruz) ve sodyum hidroksit saflığı gibi sebepler alkali fazlası oluşmasına sebep olmasın, kostiğin hepsi tükensin ve yağ fazlası kalsın. Bıraktığımız fazla yağ cilt için ihtiyaç duyulan bakımı yapar dolayısıyla cildinizi temizlerken aynı zamanda bakımını da yapar. Yani cildiniz özenle temizlenirken aynı zamanda besler, nemlendirir ve yumuşatır.
Özetlemek gerekirse doğal sabun denildiği zaman yapım aşamasında alkali/kostik kullanılmak zorunda ancak bazı reklam ya da ürünlerde sabunun kostiksiz olduğu ve KOSTİKSİZ SABUN diye tanıtımlar yapılsa da bu maalesef doğru değildir. Tüketicinin bilgi eksikliğinden faydalanılarak yanlış yönlendirme yapılmaktadır. Halbu ki sabun içeriği okunduğunda kostiğin kullanıldığı dolaylı yoldan anlaşılır.
Örneğin saf zeytinyağlı(castile) sabununu düşünelim. Hem soğuk proses hem sıcak proses tekniğinde basitçe şöyle reaksiyonlar olur.
Zeytinyağı(Olive Oil) + NaOH(Kostik) —- Sodyum Olivat(SABUN) + Gliserin (Soğuk Proses)
ya da
Zeytinyağı(Olive Oil) + KOH(Potas Kostik) —- Potasyum Olivat(SABUN) + Gliserin (Sıcak Proses)
Yani zeytinyağı ve kostik/potas kostik reaksiyona girdi, yerine sodyum olivat(sabun)/potasyum olivat(sabun) ve gliserin oluştu. Burada ki sodyum olivat/potasyum olivat kostiğin/potas kostiğin kullanıldığını ve zeytinyağı ile reaksiyona girdiğini belirtir.
Sonuç olarak kostiksiz sabun yapılamaz. Bu yüzden NaOH/KOH gibi tehlikeli ürünler ancak işinin ehli ve uzman kişiler tarafından doğal sabun yapımında kullanıldığında bu sabunlar kostik barındırmaz. Dolayısıyla cilde zarar vermek bir yana artık çok özel bir cilt bakım ürünü ortaya çıkar.
İdeal bir formülle oluşturulmuş tüm doğal sabunlar, kostiğin yağla reaksiyonu sonucu sabuna dönüşmesi sebebiyle artık KOSTİKSİZDİRLER.
Lilyum Sabun 